Sáng 5/11/2018 tại Trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp hợp với gia đình nhà văn Nguyên Hồng tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm sinh nhà văn Nguyên Hồng (5/11/1918 - 5/11/2018). Tham dự buổi lễ có ông Nguyễn Thế Kỷ, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng LLPB văn học nghệ thuật Trung ương, Tổng giám đốc Đài Tiếng Nói Việt Nam; nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam; đại diện lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương và các tỉnh Nam Định, Bắc Giang, TP Hải Phòng... cùng đông đảo các nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu và các thế hệ bạn đọc yêu quý tác giả-tác phẩm Nguyên Hồng.

Nhà văn Nguyên Hồng, tên thật là Nguyễn Nguyên Hồng, sinh ngày 05/11/1918 tại Nam Định. Ông là nhà văn có nhiều đóng góp to lớn cho nền văn học Việt Nam hiện đại. Những tác phẩm của ông mang một tình cảm nhân đạo thống thiết. Ông bắt đầu viết văn từ năm 1936 với truyện ngắn "Linh hồn", đến năm 1937, ông thực sự gây được tiếng vang trên văn đàn với tiểu thuyết "Bỉ vỏ". Tác phẩm là bức tranh xã hội sinh động về thân phận những "con người nhỏ bé dưới đáy" như Tám Bính, Năm Sài Gòn v.v...

Nhà văn Nguyên Hồng tham gia phong trào Mặt trận Dân chủ (1936-1939) ở Hải Phòng. Tháng 9 năm 1939, ông bị mật thám bắt và bị đưa đi trại tập trung ở căng Bắc Mê (Hà Giang) năm 1940. Năm 1943, ông tham gia Hội Văn hóa Cứu quốc bí mật cùng với Nam Cao, Tô Hoài, Nguyễn Huy Tưởng... Ông là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, là hội viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam năm 1957.

Năm 1947, ông đưa gia đình tản cư lên sinh sống tại xóm Cầu Đen, xã Quang Tiến, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang và ông coi đây là quê hương thứ hai của mình. Ngày 2/5/1982, nhà văn đột ngột ra đi ở tuổi 64; cuốn tiểu thuyết cuối cùng của ông là "Núi rừng Yên Thế". Năm 1996, ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

Phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm, nhà thơ Hữu Thỉnh đánh giá: Nhà văn Nguyên Hồng trong sự nghiệp cầm bút của mình đã cất lên tiếng nói của lương tâm nhà văn. Ông bênh vực, đề cao những người yếu thế, bần cùng trong xã hội. Với trái tim của một nhà văn lớn ông đã làm phát lộ ánh sáng từ những nơi tối tăm nhất, tình thương từ những nơi oan khuất nhất, lẽ phải từ những nơi dã man nhất, lương thiện từ những nơi độc ác nhất. Ông cũng là người yêu nước nồng nhiệt và dũng cảm, cả trong văn, trong thơ, trong cuộc đời hoạt động cách mạng, và trong đời sống.
Nhà văn Nguyên Hồng, ngay từ thời trai trẻ đã tham gia nhiều phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc. Gian khổ và tù đày không làm nhà văn nhụt chí. Cùng với đó ông cũng được biết đến là một cây bút sôi nổi đương thời. Tiểu thuyết Bỉ vỏ được ông viết khi mới 19 tuổi là một minh chứng cho sự tài năng của nhà văn. Nhà văn Nguyên Hồng còn được biết đến là ủy viên Hội Nhà văn Việt Nam các khóa I, II; người sáng lập Hội Nhà văn Hải Phòng và Hội VHNT Hải Phòng; tham gia đào tạo các thế hệ nhà văn trẻ tài năng...
Đọc tham luận và phát biểu ý kiến tại buổi lễ, các nhà văn, nhà nghiên cứu đã nhắc lại nhiều kỷ niệm cũng như “giai thoại” về Nguyễn Hồng, một tấm gương trong sáng về nhân cách và văn cách. Viết văn đối với Nguyên Hồng không chỉ là sự ham mê, mà còn là nỗi đam mê. Ông dốc cạn cuộc đời ra mà viết, vắt kiệt mình ra mà viết. Ông là một trong số ít người tránh xa được cái danh lợi để thực hiện cho được mục tiêu cao thượng của đời văn. Ông tự trọng, trượng nghĩa, tiêu biểu cho cốt cách của bậc sĩ phu thời hiện đại.

* Trước đó, Lễ kỷ niệm 100 năm sinh nhà văn Nguyên Hồng cũng đã được Hội Liên hiệp VHNT Hải Phòng và gia đình cố nhà văn tổ chức trang trọng vào ngày 3/11/2018 tại TP Hải Phòng. Phát biểu tại buổi lễ, nhà văn Tô Hoàng Vũ - Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hải Phòng - khẳng định: Gần nửa thế kỷ cầm bút, Nguyên Hồng để lại di sản đồ sộ với gần 40 tác phẩm thuộc nhiều thể loại từ truyện ngắn, truyện vừa, bút ký, tiểu thuyết đến thơ, tiểu luận, hồi ký... Những trang viết của nhà văn Nguyên Hồng đầy ắp hiện thực của những người lao động nghèo khổ. Trái tim của nhà văn cùng nhịp đập với nhân vật của mình, với bạn đọc của mình, chính là điều kiện tiên quyết để làm nên sức sống lâu bền của tác phẩm

Trong khuôn khổ lễ kỷ niệm, tại Hội Văn học Nghệ thuật Hải Phòng còn diễn ra trưng bày “Tác phẩm Nguyên Hồng và về Nguyên Hồng”. Nhân dịp này, NXB Trẻ cũng giới thiệu đến độc giả cuốn sách Nhật ký Nguyên Hồng, đây là phần di cảo quý giá mà gia đình ông còn giữ được. Bản thảo được con gái của ông là dịch giả Nguyễn Thị Thanh Thư và Nguyễn Thị Nhã Nam chọn lọc và và hoàn thiện để ra mắt bạn đọc nhân dịp Kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông. Những trang nhật ký của ông, từ 1941- 1982, hiển hiện cả một thời đại, sống động và chân thực. Đặc biệt là đời sống văn nghệ của đất nước trong suốt hơn nửa đầu thế kỷ XX.